| Book,Page,LineNumber,Text | |
| 13,0392,001,อายุสังขาร. ณ ที่นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ทรงปลงอายุสังขาร เหมือนเอา | |
| 13,0392,002,มือทิ้งก้อนดิน. ทรงเกิดจิตคิดว่า จักทรงเข้าสมาบัติไม่ขาดระยะเพียง ๓ เดือน | |
| 13,0392,003,เท่านั้น ต่อแต่นั้นจักไม่เข้า. ท่านหมายเอาข้อนั้น จึงกล่าวว่า <B>โอสฺสชฺชิ</B> | |
| 13,0392,004,ปาฐะว่า <B>อุสฺสชฺชิ</B> ดังนี้ก็มี. | |
| 13,0392,005,บทว่า <B>มหาภูมิจาโล</B> ได้แก่ มหาปฐพีหวั่นไหว. ได้ยินว่าครั้งนั้น | |
| 13,0392,006,หมื่นโลกธาตุก็หวั่นไหว. บทว่า <B>ภึสนโก</B> ได้แก่เกิดความน่ากลัว. บทว่า | |
| 13,0392,007,<B>เทวทุนฺทภิโยว ผลึสุ</B> ได้แก่ เหล่ากองทิพย์ก็บันลือลั่น เมฆฝนก็กระหึ่ม | |
| 13,0392,008,ครึมครางดั่งฤดูแล้ง สายฟ้ามิใช่ฤดูกาลก็แลบแปลบปลาบ. ท่านอธิบายว่า | |
| 13,0392,009,ฝนตกชั่วขณะ. | |
| 13,0392,010,ในคำว่า <B>อุทานํ อุทาเนสิ</B> ถามว่า ทรงอุทานเพราะเหตุไร. ตอบว่า | |
| 13,0392,011,เพราะได้ยินว่า ชื่อว่าใคร ๆ จะพึงพูดว่า พระผู้มีพระภาคเข้า ถูกมารติดตามไป | |
| 13,0392,012,ข้างหลัง ๆ อ้อนวอนรบกวนว่า โปรดปรินิพพานเถิด พระเจ้าข้า ๆ ทรงปลง | |
| 13,0392,013,อายุสังขารเพราะกลัว จึงทรงเปล่งพระอุทานที่เปล่งด้วยกำลังปีติ เพื่อแสดง | |
| 13,0392,014,ความข้อนี้ว่า ชื่อว่าคำอุทานย่อมไม่มีแก่ผู้กลัวว่า ขอมารอย่ามีโอกาสเลย. | |
| 13,0392,015,ในอุทานนั้น ชื่อว่า ตุละ เพราะชั่งกำหนดโดยภาวะที่ประจักษ์ของสัตว์ | |
| 13,0392,016,มีสุนัขบ้าน สุนัขจิ้งจอกเป็นต้นทั้งหมด. กรรมที่ชั่งได้นั้นเป็นอย่างไร. ได้แก่ | |
| 13,0392,017,กรรมฝ่ายกามาวจร. ชื่อว่า ตุละ เพราะชั่งไม่ได้. หรือ โลกิยกรรมอย่างอื่น | |
| 13,0392,018,ที่เทียม ที่เหมือนกับกามาวจรกรรมนั้นไม่มี. กรรมที่ชั่งไม่ได้นั้นเป็นอย่างไร. | |
| 13,0392,019,ได้แก่ กรรมฝ่ายมหัคคตะ. อีกอย่างหนึ่ง กามาวจรกรรม รูปาวจรกรรม | |
| 13,0392,020,จัดเป็นตุละ อรูปาวจรกรรม จัดเป็นอตุละ. อีกอย่างหนึ่งกรรมที่มีวิบากน้อย | |
| 13,0392,021,ชื่อว่า ตุละ ที่มีวิบากมาก ชื่อว่า อตุละ. บทว่า <B>สมฺภวํ</B> ได้แก่กรรมที่กระทำ | |
| 13,0392,022,เป็นก้อน อธิบายว่า กระทำเป็นกองอันเป็นเหตุเกิด. บทว่า <B>ภวสงฺขารํ</B> ได้แก่ | |
| 13,0392,023,กรรมที่แต่งภพใหม่. บทว่า <B>อวสฺสชฺชิ</B> ได้แก่ ปลง. บทว่า <B>มุนี</B> ได้แก่ | |